چرا انواع مختلفی از لینوکس وجود دارد و کدامیک مناسب تر است؟

[fns4565]

قبل از اولین توزیع لینوکس، استفاده کننده‌ای که می‌خواست کاربر لینوکس باشد، باید همانند یک حرفه‌ای در یونیکس می‌بود، نه فقط اینکه بداند چه کتابخانه‌ها و برنامه‌های اجرایی‌ای نیاز است تا یک سیستم بتواند راه‌اندازی شود، بلکه حتی جزئیات مهمی درباره پیکربندی و جایگاه فایل‌ها در سیستم را هم باید می‌دانست.

بعد از ازادسازی لینوکس در ذیل GPL، به سرعت توزیع‌های اولیه با هدف ارائه هسته‌ی لینوکس در قالب سیستم‌عاملی متشکل از بسته‌های آزاد گنو پا به عرصه وجود گذاشتند. توزیع‌های اولیه عبارتند از:

H J Lu's "Boot-root" یک دیسک دوتایی همراه با هسته و کمترین ابزار مورد نیاز برای این که یک سیستم راه‌اندازی شود
MCC Interim Linux، که برای بارگذاری بر روی FTP سرور دانشگاه منچستر در فوریه، ۱۹۹۲ فراهم شده بود.
TAMU، ساختهٔ افراد مختلف در دانشگاه Texas A&M در حدود یک زمان، و
SLS که مخفف Softlanding Linux System و محبوب‌ترین توزیع آن سالها به شمار می‌امد.
و Yggdrasil Linux/GNU/X، اولین توزیع موجود بر روی سی‌دی را ساخت.


هر یک از توزیع های لینوکس دارای ویژگی های خاصی است که آن را از توزیع دیگر متمایز می کند. مثلا ممکن است نصب آنها با هم تفاوت داشته باشند (االبته اصول نصب همه لینوکس ها یکسان است) و یا ابزارهای مدیریت گرافیکی تهیه شده با هم متفاوت باشند و یا نسخه برنامه هایی که با یک توزیع خاص ارائه می شوند جدیدتر یا قدیمی تر باشند، محل فایل های پیکربندی آنها متفاوت باشد و یا ممکن است توزیع هایی برای امور خاصی مانند سرویس دهنده، ایستگاههای کاری، کامپیوترهای قدیمی، مدیریت شبکه طراحی شده باشند بنابراین هر فرد یا گروه خلاقی می تواند توزیع مخصوص خود را ارائه نماید.

مثلا برخی از توزیع ها برای نصب و پیکربندی آسان بهینه سازی شده اند. توزیع ها به دو صورت تجاری و رایگان ارائه می شوند. یعنی در ازای دریافت برخی از آنها باید پول پرداخت شود و برخی از آنها رایگان هستند. البته به هر حال شما در اکثر موارد قادرید تا یک توزیع لینوکس را چه رایگان و چه تجاری به تعداد نامحدود کپی و توزیع نمایید. اکثر توزیع های غیر تجاری و برخی از توزیع های تجاری بصورت رایگان از سایت های مربوطه قابل دانلود هستند.

در صورتی که لینوکس را یاد بگیرید، مهم نیست از چه توزیعی استفاده کنید. چون همه آنها ذاتا شبیه هم هستند و تمام اموری که در یک توزیع انجام می دهید، در توزیع دیگر نیز قابل انجام خواهد بود (شاید به نحو دیگر). برخی از توزیع ها به دلیل تغییرات و بهینه سازی در توزیع های دیگر ایجاد شده اند که آنها توزیع های مبتنی بر یک توزیع می نامند. مثلا توزیع لیبرانت یک توزیع مبتنی بر دبیان است. یا مثلا توزیع فارسی شبدیکس یک توزیع مبتنی بر کناپیکس است که در آن امکانات فارسی اضافه شده است.



توزیع ها اغلب بر اساس دو دسته بندی زیر توسعه یافته اند :

1- دبیان (Debian)

2- ردهت (Redhat)

هر دو دسته برای تازه کارها و حرفه ای ها نسخه هایی را تولید کرده اند.


● کدام توزیع؟
همانطوری که در بالا اشاره کردیم، هر یک از توزیع ها دارای ویژگی های خاص خود هستند. به عنوان مثال مراحل نصب یک توزیع بسیار راحت است و توزیع دیگر از نظر پایداری و امنیت مطرح می باشد.


یک توریع لینوکس ممکن است در یکی یا چند دستهٔ زیر قرار بگیرد:

تجاری یا غیر تجاری
طراحی شده برای استفاده حرفه‌ای یا خانگی
طراحی شده برای سرویس دهندها، میزکار(خانگی) یا سیستم‌های موبایل
طراحی شده برای کاربران تازه‌کار یا حرفه ای
استفاده عمومی یا استفاده به‌عنوان یک دستگاه خاص، به‌طور مثال دیوارآتش، مسیریاب شبکه
طراحی شده برای یک سخت‌افزار خاص
هدفمند برای گروهی خاص از کاربران به طور مثال برای زبانی خاص یا همراه با بسیاری از بسته‌های کاربری برای کارهای موسیقی و یا محاسبات علمی
پیکربندی شده برای امنیت، قابلیت استفاده بیشتر، قابل حمل بودن و یا جامعیت داشتن
پشتیبانی شده برروی سخت‌افزارهای متفاوت

پس انتخاب توزیع بستگی به شرایط زیر دارد:

● سطح علمی کاربر

● مورد استفاده از لینوکس

● ویژگی های توزیع

● بازار(موجود در بازار کشور)

مثلا توضیح برای سطح علمی کاربر:

کاربرانی که دارای آشنایی کمتری با لینوکس هستند، جذب توزیع های می شوند که دارای ابزارهای پیکربندی گرافیکی است که آنها قادر می سازد راحت تر سیستم شان را اداره و نصب نمایند. همچنین دارای نرم افزارهای جدیدی باشد که به آنها حداکثر قابلیت ها را ارائه نماید. از توزیع هایی که برای کاربران تازه کار بسیار مناسب هستند، می توان زوزه (SuSE)، ردهت (RedHat)، مندریک (Mandrake)، لیندوز (Lindows)، لیکوریس (Lycoris)، مپیس (Mepis) و XandarOS را نام برد. کاربرانی که پیشرفته تر هستند و ابزارهای پیکربندی گرافیکی برایشان مهم نبوده، کیفیت و سرعت سیستم برایشان مهم تر است جذب توزیع های حرفه ای مانند دبیان (Debian)، جنتو (Gentoo) و اسلاکور (Slackware) می شوند. دبیان به سخت نصب شدن معروف بوده و اسلاکور هم هیچ ابزار پیکربندی گرافیکی ندارد. ولی در عوض هر دو این توزیع ها بسیار با کیفیت و پایدار هستند.البته همان طور که اشاره کردیم این توزیع ها بیشتر به درد کاربران حرفه ای این سیستم عامل خواهد خورد تا افراد مبتدی و تازه کار.

یا ویژگی های توزیع:

برخی اوقات یک توزیع دارای ویژگی های است که آن را برای برای استفاده قابل انتخاب می سازد. مثلا لینوکس اورالوکس (Oralux) دارای امکانات مخصوص نابینایان می باشد. مانند شناسایی صفحه نمایش های بریل و یا مرور صوتی وب و پست الکترونیک. ویا یک لینوکس ممکن است سخت افزارهای خاصی را به خوبی پشتیبانی نماید. و یا ممکن است سرعت وکیفیت یک توزیع یا آسانی استفاده از آن ملاک انتخاب قرار گیرد.

توضیح در مورد برخی نسخه ها :

Debian Linux یک سیستم عامل آزاد و رایگان برای کامپیوتر شما است. یک سیستم عامل مجموعه ای از نرم افزار های پایه و کمکی است که کامپیوتر شما را راه اندازی می کنند. دبیان بیش از یک سیستم عامل خام است. دبیان به همراه بیش از 29000 بسته، نرم افزار های کامپایل شده که با فرمت بسیار مناسب و قابلیت نصب آسان بر روی سیستم شما آماده شده است، عرضه می شود. از مفاد بنیادی این پروژه این است که تمام محصولات تولیدی باید آزاد باشند. نرم افزار آزاد نرم افزاری است که می توان آن را آزادانه و بدون محدودیت، به هر منظور استفاده کرد، مطالعه و بررسی نمود، و تغییر داد. همچنین کپی کردن یا توزیع مجدد (خواه بدون تغییر و خواه باتغییراتی در نرم افزار) آزاد و بدون محدودیت یا با محدودیت بسیار کمی (تنها برای اطمینان از اینکه دریافت کنندگان بعدی نرم افزار نیز از این آزادی ها بهره مند می شوند یا تولیدکنندگان سخت افزارهایی که سروکار سخت افزار با مصرف کننده است به کاربران اجازه ایجاد تغییر در سخت افزارشان را بدهند) است. لازم به ذکر است که دبیان یک توزیع اصلی است و بسیاری از توزیع‌های دیگر لینوکس مانند اوبونتو از آن اقتباس شده‌اند.



(Red Hat Linux) لینوکس ردهت، یک توزیع از لینوکس است که در سال 1994 بنیان گذاشته شد و تا نزدیکی سال 2004 توسط شرکت ردهت پشتیبانی می شد. پس از نسخه ی 9، این شرکت اقدام به ارائه ی دو نسخه ی متفاوت نمود. Fedora core که توسط شرکت پشتیبانی می شد و نسخه ی Red Hat Enterprise Linux (به اختصار RHEL) که کاربران تنها با پرداخت هزینه ی اشتراک می توانستند از پشتیبانی شرکت بهره مند شوند.

Fedora Core یک سیستم عامل رایانه‌ای و نام توزیعی از لینوکس است و توسط اعضای پروژه فدورا تولید می‌شود. این پروژه توسط شرکت ردهت حمایت می‌شود. هدف این پروژه تولید یک سیستم عامل چند منظوره‌است که به طور کلی از بسته‌های نرم‌افزاری رایگان ایجاد شده‌است. این توزیع طوری ایجاد شده که به راحتی نصب و برای مقصود مورد نظر تنظیم شود. این کار با نرم‌افزار نصب و مجموعه نرم‌افزارهای سیستمی که کار با آن‌ها آسان است، ممکن می‌شود. بسته‌های نرم‌افزاری و نرم‌افزارهای مورد نیاز آنها به راحتی قابل دریافت می‌باشند. هر شش یا هشت ماه یک نسخه جدید از فدورا عرضه می‌شود. همراه این سیستم عامل برنامه‌های زیادی عرضه می‌شود.



سیستم عامل CentOS

سیستم عامل CentOS که مخفف Community ENTerprise Operating System است نوعی از سیستم عامل لینوکس است که در سرورها مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر این سیستم عامل بیشترین سهم یعنی 30 درصد کل سرورهایی که از سیستم عامل لینوکس استفاده می کنند را به خود اختصاص داده است. سیستم عامل CentOS بر پایه نسخه سروری توزیع RedHat لینوکس یعنی نسخه Enterprise می باشد.



Ubuntu

ابونتو یکی از توزیع‌های لینوکس است که بر اساس دبیان پایه‌گذاری شده ‌است اما در چندین مورد با دبیان تفاوت دارد. نام اوبونتو از یکی از مفاهیم افریقای جنوبی به معنی «انسانیت نسبت به دیگران» (Humanity Towards Others) گرفته شده‌است.
اوبونتو هر شش ماه یک بار نسخه جدیدی را به بازار عرضه می‌کند. علاوه بر این برای هر نسخه از اوبونتو، تا ۱۸ ماه پس از انتشار آن نسخه، پشتیبانی ارائه می‌شود. برای نسخه LTS مثل 8.04 (Hardy)، به جای پشتیبانی ۱۸ ماهه، سه سال پشتیبانی برای نسخه ویژه رایانه‌های شخصی و پنج سال پشتیبانی برای نسخه‌های سرور ارائه می شود.



Mandriva Linux

مندریوا لینوکس یک توزیع گنو/لینوکس فرانسوی است که به وسیلهٔ شرکت مندریوا توسعه پیدا می‌کند. این توزیع از مدیر بسته آرپی‌ام استفاده می‌کند.

این توزیع از سیستم‌عامل متن­ باز لینوکس، برای اولین بار با نام مندریک (Mandrake) توسط یک فرانسوی با نام ” Gaël Duval” در ۲۳ ژانویه سال ۱۹۹۸ میلادی منتشر شد. مندریک یا همان مندریوای فعلی در ابتدا نسخهای از ردهت به­شمار می­آمد که انعطاف پذیری بالا در محیط کاری KDE داشت که کم کم با بیشتر شدن محبوبیتش در بین کاربران لینوکس، مستقل گردید. در سال ۲۰۰۵ شرکت مندریک پس از گذراندن یک­سری بحران­های کاری و نیز مشکلات قانونی با یک شرکت برزیلی با نام ” Conectiva” ادغام شد و از آن به بعد این توزیع به “مندریوا” (Mandriva) تغییر نام داد تا امروزه با همین نام به­عنوان یکی از لینوکس­های محبوب با محیط زیبا و اطمینان بالا مطرح باشد و بسته ­های نرم­افزاری در این توزیع به شیوه RPM مدیریت می­شوند.



لینوکس Scientific

این لینوکس کار جالب و مشترک از سازمان تحقیقات هسته ای اروپا و آزمایشگاه بین المللی سانتریفیوژها ست. این محصول قدرتمند الینوکس مجانی ، متن باز و قابل دانلود هست . البته پشتیبانی خاصی ندارد ولی مستندات خوبی دارد . این لینوکس بر پایه ردهت است و فلسفه تولید آن این بوده است که یک سیستم عاملی برای لابراتورهای تحقیقاتی و دانشگاهی که در زمینه های علوم مختلف فعالیت می کنند تهیه کنند . سورس این لینوکس قابل تهیه است و قابل تغییر. چون بر پایه ردهت است معمولاً 2 ماه پس از هر نسخه ردهت نیر ورژن جدید Scientific ارائه می شود و کلیه امکانات نظیر System Administration ، FileSharing ، Server & Clients ، Wi-Fi & Bluetooth و لپ تاپ ها رو دارد .



لینوکس سلاک ور slockware :

یکی از اولین توزیهای لینوکس است که در سال 1992 در قالب 24 فلاپی عرضه شد

یکی از حرفه ای ترین و در عین حال سخت ترین نوع لینوکس می باشد زیرا تمام عملیات پیکربندی به صورت کاملا دستی انجام می شود یعنی به عبارتی مناسب کسانی است که با لینوکس بزرگ شده اند و برنامه نویسان اگر تصمیم دارید که بصورت کاملا حرفه ای با لینوکس کار کنید باید یک بار این توزیع را پیکر بندی نمایید. نصب برنامه در این توزیع نصب از کد منبع می باشد.

Gentoo

جنتو لینوکس (به انگلیسی: Gentoo Linux) نام یکی از توزیع‌های لینوکس است. نام جنتو از نام نوعی پنگوئن گرفته شده است. این توزیع لینوکس به شما امکان می‌دهد تقریباً تمام برنامه‌ها را آن طور که خودتان می خواهید کامپایل کنید و بنا بر نیازهایتان آنها را با ابزار جنتو بهینه کنید. به همین دلیل جنتو یکی از سریع‌ترین توزیع‌های لینوکس است. نصب بسته‌ها در این سیستم‌عامل توسط کد منبع صورت می‌گیرد که البته بعضی برنامه‌ها به صورت باینری از پیش ساخته شده (به انگلیسی:precompiled) عرضه می‌شوند.

ایدهٔ اصلی طراحی سیستم‌عامل جنتو توسط دنیل رابینز مطرح شد. به گفتهٔ خودش آشنایی وی با لینوکس از زمانی شروع شد که به عنوان یک مدیر سیستم در دانشگاه نیومکزیکو با سرورهای ان‌تی مشغول کار بود. بعدها وی از توزیع دبیان برای این منظور استفاده می‌کند و قدرت لینوکس در کنار برنامه‌هایی چون سامبا و آپاچی وی را شگفت‌زده می‌کند. سپس به فراگیری پایتون و برنامه نویسی پوستهٔ لینوکس می‌پردازد. بعد از کارکردن با چند توزیع مخنلف اقدام به ساخت توریع جنتو می‌کند[



pclinuxos

PCLinuxOS شاخه‌ای از توزیع معروف مندریوا است که از سیستم انتشار غلطان پیروی می‌کند. این توزیع در اواخر سال ۲۰۰۳ میلادی توسط Bill Reynolds – که در میان کاربران توزیع به Texstar معروف است – به وجود آمد. وی بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ یک مجموعه از بسته‌های RPM را برای استفادهٔ کاربران مندریوا – در آن زمان مندریک – آماده و در کنار آن سایت PCLinuxOnline را نیز راه‌اندازی کرده بود. وجود مخزنی جدا از مخازن رسمی به مذاق برخی از مقامات مندریک خوش نیامد و به همین دلیل و همچنین به دلیل دریافت پیشنهادهایی از سوی کاربران مبنی بر ایجاد یک توزیع جداگانه، Texstar تصمیم گرفت PCLinuxOS را ایجاد کند. در اکتبر سال ۲۰۰۳ نخستین نسخهٔ آزمایشی این توزیع منتشر شد. PCLinuxOS در زمان نگارش این بررسی در رده‌ٔ دهم محبوب‌ترین توزیع‌ها در سایت DistroWatch.com قرار دارد.